Rem Koolhaas is misschien wel de grootste Nederlandse architect aller tijden. Hij maakt prachtige gebouwen. Iconen. Al lijkt het bij sommige wat recentere Koolhaasjes alsof er een blokkendoos is omgevallen. Blijven de werken van Rem en zijn Office for Metropolitan Architecture (OMA) ook ‘overeind’ als je ze nabouwt met eeuwenoud educatief speelgoed? Conclusie: Ja! Al is een rolletje plakband wel handig.
De blokkendoos die ik bij dit ‘onderzoek’ gebruik, kocht ik op Marktplaats. Waarom deze doos? Er zitten lekker veel verschillende blokken in: rechthoeken, prisma’s en langwerpige Jenga-achtige balken. Met alleen kubussen gaat het niet lukken, dat snap ik ook wel.
nhow Amsterdam RAI
Laten we makkelijk beginnen. Het is immers alweer even geleden dat ik met blokken gespeeld heb. Dit hotel in aanbouw – in december gaat ‘ie open – is onderdeel van het RAI-complex aan de Zuidas in Amsterdam-Zuid. Het door OMA ontworpen gebouw is 91 meter hoog en ziet eruit als drie gestapelde driehoekige blokken (‘shifted triangular volumes‘, volgens Rem en zijn mensen), waarvan het middelste blok gedraaid staat ten opzichte van de andere twee. Moeilijk na te bouwen? Niet echt. 1 bol.
Wafra Tower
Nog een recent werk van OMA, het eerste gebouw van het bureau in Koeweit. In oktober kwamen de eerste beelden naar buiten. Of Rem er zelf veel aan gedaan heeft, is de vraag. De woontoren staat op naam van Iyad Alsaka en Reinier de Graaf. Klaar in 2020. Het pand bestaat uit vijf blokken “stacked around an exposed core, each section of the tower will be rotated slightly off axis”, aldus designmagazine Dezeen. Eind 2020 is ‘ie klaar. Een uitdaging? Een beetje. Zeker als je maar vier blokken hebt die even groot zijn. Maar met een wat inlevingsvermogen komen we er wel. Twee bollen.
CCTV-toren
Misschien wel één van de bekendste recente Remmen. Ontworpen met de Duitse architect Ole Scheeren. Het is het hoofdkantoor van de Chinese staatstelevisiemaatschappij: China Central Television (CCTV). Eind 2018 geopend, net te laat voor de Olympische spelen. De toren (OMA: ‘self-supporting hybrid facade structure’) bestaat uit twee poten met een dwarsverbinding (‘cantilevering bridge’) in de top. Een uitdaging voor de blokkenbouwer! Zwaartekracht weet je wel. Maar met wat plakband erbij houdt de constructie nét lang genoeg om een foto te maken. Een hele klus. 5 bollen.
De Rotterdam
Wat een joekel! De Rotterdam is het dichtst bebouwde stukje Nederland en één van de grootste gebouwen (qua inhoud) van Europa. Een ‘verticale stad‘. Deze Rem gooide trouwens hoge ogen bij een zekere zoektocht naar het Lelijkste Bouwwerk van Nederland, maar dat terzijde. Het gebouw bestaat uit drie onderling verbonden torens op een gezamenlijke sokkel van dertig meter hoog die zes etages omvat. In het oorspronkelijke ontwerp raakten de torens elkaar net niet, maar om het geheel betaalbaar te houden zijn ze op enkele plaatsen verbonden. Makkelijk thuis na te maken? Als je genoeg blokjes hebt wel. 3 bollen.
Dee and Charles Wyly Theatre
Een theater in Dallas, Texas. De gevel van het 12 verdiepingen hoge pand is bekleed met in het oog springende aluminium buizen. Het gebouw heeft een oppervlakte van 7500 vierkante meter en is voorzien van een foyer, cocktailbar, kantoren, kledingatelier en een multifunctioneel dakgedeelte dat ook als podium gebruikt kan worden. Op het eerste gezicht is de “tallness and simplicity of the box form” makkelijk met blokken na te bouwen. 1 blokje. Klaar. Al doet dat niet helemaal recht aan de gevel. Gelukkig kun je bij dit gebouw wat illustraties bekijken, die het blokken-uitzoekwerk vergemakkelijken. Bedankt Rem. Wat meer blokjes dan maar. 3 bollen.
Zelf aan de slag? Een goede voorbereiding is belangrijk!
Zin om thuis een Koolhaas te bouwen? Snap ik! Zoek om te beginnen een goede blokkendoos uit. Er moeten minimaal een paar rechthoeken en driehoeken in zitten. Oh, en vergeet het plakband niet. Vervolgens is het zaak om de goede projecten van OMA/Koolhaas uit te zoeken. Op de website van het bureau staan ze allemaal. Ik raad aan om te beginnen met nhow in Amsterdam. Simpele vorm, weinig blokjes. Tip: Projecten als Hangzhou Prism, Norra Tornen en The Interlace lijken makkelijk te reproduceren, maar je hebt er héél veel (dezelfde) blokjes voor nodig!
Wat leren we van de blokkendoos van Rem Koolhaas?
Helemaal niks natuurlijk. Behalve dat de beste man (en ‘zijn’ OMA) blijkbaar erg iconische gebouwen maakt. Op het oog zijn ze simpel. Soms zelfs zo simpel dat een kind ze uit het hoofd kan tekenen, volgens sommigen een absolute voorwaarde voor een goed ontwerp. Wat Rem’s werk zo blokkig maakt? Dat laat ik graag aan de specialisten. Mocht je zelf op zoek willen: Het antwoord is hier vast wel te vinden.
Ach, als architectuurkenners, eindgebruikers, opdrachtgevers en voorbijgangers tevreden zijn, is het sowieso geslaagd. En dat zit wel goed, volgens mij. Laat Rem maar schuiven.
Update: VDMA Eindhoven
Een paar weken na het verschijnen van dit artikel werden de plannen voor VDMA in Eindhoven bekendgemaakt. Een ‘levendige stedelijke hub met woningen, kantoren en openbare ruimte’. Het ontwerp van het plan van circa 75.000 vierkante meter kwam tot stand onder leiding van architectenbureaus OMA samen met diederendirrix, FABRICations, landschapsarchitect DELVA Landscape Architecture/ Urbanism en ontwerperscollectief NULZES. Klaar in 2024, als alles meezit. En ja, het is weer erg blokkig allemaal. Niet écht haalbaar met de blokkendoos die ik heb, maar oké… 4 bollen.
