Ik ben een kledinglijn begonnen. Sinds dit voorjaar verkoop ik T-shirts, tanktops en sweaters met smaakgevoelige gebouwen erop. Het stadhuis van Terneuzen, een luchtwachttoren en de Neudeflat bijvoorbeeld. Da’s lollig, dacht ik, maar het blijkt een gat in de markt…
Nee, ik ben niet zelf aan het zeefdrukken. Ik plaats m’n designs op de website van textieldrukker Spreadshirt en zij doen de rest. De regels? Het bouwwerk in kwestie moet smaakgevoelig zijn. Het liefst een beetje gehaat. Tot nu toe kwamen 5 gebouwen door de keuring. Een overzicht… (of shop hier)
Stadhuis van Terneuzen
Het stadhuis van Terneuzen is een stapel betonblokken aan de dijk langs de Westerschelde. Opgeleverd in 1972 naar een ontwerp van Jaap Bakema, in de stijl van het brutalisme en naar de uitgangspunten van de tektoniek. Het ontwerp is geïnspireerd op de scheepvaart, staat op Wikipedia, maar je moet behoorlijk je best doen om er een schip in te zien. Wat zie je wel? Beton, glas en hardhout. De architect laat zien waarmee hij werkt. Tot slot nog wat uitleg van de Architectuurgids: “Het gebouw bestaat uit een centrale kern, waaruit naar vier kanten vloeren uitkragen. De verdiepingen zijn een half niveau ten opzichte van elkaar versprongen zodat een onderlinge ruimtelijke koppeling is ontstaan waarin de trappen op een natuurlijke wijze zijn opgenomen.” Is dit een smaakgevoelig gebouw? Niet als je het mij vraagt. Maar ben jij wel eens in Terneuzen geweest? Ga er kijken. En trek dit shirt aan.
Luchtwachttoren
Een luchtwachttoren was na de Tweede Wereldoorlog een uitkijkpost die in Nederland door het Korps Luchtwachtdienst (KLD) werd gebruikt voor het afzoeken van het luchtruim. Waar de vrijwilligers op de torens naar zochten? Vijandelijke vliegtuigen die lager vlogen dan de radar toen kon waarnemen. Om naar die laagvliegers uit te kijken bouwde het KLD tussen 1951 en 1955 een netwerk van 276 hoge uitkijkposten verspreid over het hele land. Een enkele was van baksteen, maar de meeste zijn gebouwd als betonnen toren in raatbouwsysteem. Ontwerp: architect Marten Zwaagstra. Een standaard raatbouwtoren bestond uit een fundering, waarop vier verticale betonnen balken waren geplaatst, om de twee meter verbonden door horizontale balken. Er waren 23 variaties mogelijk, van 4 tot 32,5 meter hoog. Veel van de 138 vrijstaande luchtwachttorens zijn weer gesloopt. Er zijn er nog 19. Twee van baksteen, de rest van prefab betonelementen. Hoog tijd voor wat meer liefde voor deze betonnen parels.
Neudeflat
De Drakenburgflat of Neudeflat is een flatgebouw aan de Neude in Utrecht. De flat uit 1961, ooit het hoogste gebouw van de stad, is gebouwd op een wigvormig kavel. De toren heeft een plattegrond in de vorm van een onregelmatige zeshoek, waarvan drie zijden het stratenpatroon volgen. Het gebouw was voorzien van een vliesgevel van glas en aluminium. Aan de zuidwestzijde was de duidelijk vanaf buiten zichtbare brandtrap. Kenmerkend: twee zwarte stalen gevelkolom in de noord- en en zuidoostgevel die boven het dak bij elkaar komen. Het gebouw roept al decennia lang weerstand op bij bewoners, bestuurders en bezoekers van de stad. Sloop werd overwogen, maar het werd uiteindelijk een gemeentelijk monument. Het pand deed lang dienst als kantoor van de gemeente Utrecht, maar werd een paar jaar geleden verbouwd tot woongebouw. Gelukkig. Maar een shirt was er nog niet…
Centraalbeheergebouw
Het Centraal Beheergebouw van Herman Hertzberger staat in Apeldoorn. Of in ieder geval de resten ervan. De structuralisme-parel, met kubusvormige elementen van negen bij negen meter, heeft er wel eens beter uit gezien. De herbestemming van het complex wil nog niet echt vlotten. Ooit werd het pand als revolutionair gezien. Al in de jaren ’70 werd hier gekantoortuinierd. Balkons, bruggen, ontmoetingsplaatsen… Wat wil een kantoortijger nog meer? Komt het nog goed met deze Hertberger? De tijd zal het leren.. Tot het zover is kun je ‘m in ieder geval op je buik dragen.
Stadhuis van Zwolle
Wordt het stadhuis van Zwolle gehaat? Ik kan me het bijna niet voorstellen. Oké, het is een opvallende verschijning, Het pand bestaat uit twee delen: een oud gedeelte uit de 15e eeuw en een modern gedeelte opgeleverd in 1975. Architect: John Konijnenburg. Even een stukje Architectuurgids: “De kantoorgevels hebben een verticale structuur van glaspuien en dragende betonnen schijven, bekleed met natuursteen (ceppo di gré). De raadzaal achter de spitse gevelschijven heeft een zaagtanddak, gedragen door gelamineerde houten liggers. De dakconstructie bestaat verder uit hypparschalen. Deze eigenzinnige invulling in een historische context oogstte veel kritiek, met name echter door de grootte van het gebouw.” Heb ik niks aan toe te voegen. Een van de mooiste gebouwen van ‘mijn’ Zwolle. Ik draag ‘m met trots.
Terneuzen gaat aan kop
Inmiddels zijn er ongeveer 100 shirts verkocht. Het stadhuis van Terneuzen is de absolute verkoophit. Al doen ook de luchtwachttoren en de Neudeflat leuk mee. De fans van deze Utrechtse parel zijn in ieder geval het meest fanatiek…
Wat het volgende smaakgevoelige bouwwerk wordt? Dat bepaal jij (een beetje)
Tot zover de eerste 5 shirts van mijn kledinglijn met smaakgevoelige architectuur. Wat mij betreft komen er in ieder geval nog vijf. Welke gebouwen of bouwwerken erop komen? Dat bepaal jij! Een beetje dan. Ken je een prachtig smaakgevoelig gebouw dat op een shirt moet? In Tilburg misschien? Laat het me weten. En wie weet sjok jij binnenkort over straat met een betonnen brug, pisgeel gemeentehuis of haast vergeten waterwerk op je buik.
Had ik al gezegd waar je m’n shirts kunt bestellen? Vast niet. Hier dus.
