Midden van Nederland

Waar de grenzen van ons land liggen, daar zijn we het wel ongeveer over eens. Hetzelfde geldt voor het noorden, zuiden of oosten. Maar… Wat is het midden van Nederland? Dat is lastig te zeggen. Dus zijn er minstens zes plekken die claimen dat ze het ‘hart’ van het land zijn.

Het berekenen van het midden van Nederland is nog niet zo makkelijk. Het is een begrip zonder officiële definitie. De eerste vraag voor wie op zoek gaat is: Wat is Nederland?! Gaat het om het Europese deel of tel je Bonaire, Sint Eustatius en Saba mee? En waar bereken je precies het midden van? Van het land? Telt het water ook mee? Kies je hoog- of laagwater? Kortom, veel variabelen om mee te spelen. En dat gebeurt dan ook…

Middelpunt van Nederland, Lunteren

Naam: ‘Middelpunt van Nederland’. Te herkennen aan: Een enorme zwerfkei in een stalen arena, middenin het bos. Locatie: Op één van de toppen van de Goudsberg, op de 51 meter hoge Lindeboomsberg, in Lunteren. Sinds: 16 oktober 1965. Idee: De voorzitter van de Gelderse VVV de heer J. Veth. Het midden omdat: Vanaf dit punt in alle windstreken evenveel land te vinden is (vóór de drooglegging van de IJsselmeerpolders). Er is ook een nieuwe onderbouwing. Probleem: Zelfs de grootste fans van deze toeristische trekpleister komen in hun eigen berekeningen niet uit op de zwerfkei in Lunteren. Waar dan wel? Bij een boerderij, vlakbij de A30.

Zwaartepunt van Nederland, Putten

Naam: ‘Zwaartepunt van Nederland’. Te herkennen aan: Een steen met een ring geplaatst met de tekst. Locatie: Aan de Peppelerweg  in Putten. Sinds: 1984. Idee: Theatermaker Harrie Hageman. Hij wilde een ludieke happening organiseren met als thema de ontdekking van het zwaartepunt van Nederland. Het midden omdat: Dit is de plek waar Nederland in evenwicht zou zijn, als je het daar op zou tillen. Frans Storbeck, informaticus geoloog en wetenschappelijk medewerker aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam, berekende het zwaartepunt van Nederland met de computer. Hij kwam uit op de kilometercoördinaten 472.7 noord en 171.8 oost. Probleem: Het Kadaster controleerde de berekeningen in 2016, voor een aflevering van Het Klokhuis. Conclusie: Het zwaartepunt van Nederland ligt iets verderop, in de gemeente Ermelo.

Middelpunt van de omgeschreven rechthoek van Nederland, Soest

Naam: Het middelpunt van een denkbeeldige rechthoek om Nederland. Er is geen officiële naam. Te herkennen aan: Niets. Locatie: Op 52° 09′ 13” NB en 5° 17′ 37” OL, precies in het midden van de Lange Duinen. Idee: In 2003 berekende journalist George Beekman dat het “geografisch middelpunt” van Nederland in Soest ligt. Het is het punt dat halverwege het meest noordelijke en zuidelijke, respectievelijk oostelijke en westelijke punt ligt. Probleem: Het is een vrij beweeglijk middelpunt. “Het middelpunt verschuift, omdat de noordelijkste punt van Nederland, het strand van Rottumeroog, zich steeds verplaatst”, legde een woordvoerder van het Kadaster in 2016 uit. Op dat moment zou het middelpunt inmiddels in een halve kilometer van de Willem Arntzhoeve bij Den Dolder liggen. In een bos.

Het oudste middelpunt, Oosteinde

Naam: Het ‘oudste’ middelpunt van Nederland. Er is geen officiële naam. Te herkennen aan: Niets. Vroeger stond er een grote stip op de weg. Locatie: Oosteinde in de gemeente De Wolden in de provincie Drenthe, tussen Ruinerwold en Ruinen. Idee: Het snijpunt van de extreme meest oostelijkste, noordelijkste, westelijkste en zuidelijkste punt van het land. Ingewikkeld?! Dit plaatje helpt! Het verhaal gaat dat de Poolse Astronoom Sobiekrajski Suchowola het middelpunt van Nederland in 1775 op deze manier berekende om later het middelpunt van Europa te bepalen. Dit ‘hart van Europa’ is Suchowola in Polen. Probleem: Nederland ziet er tegenwoordig nét iets anders uit dan in de tijd van Suchowola. Oh, en het midden van Nederland in Drenthe?! Dat klopt toch niet! Utrecht, Flevoland, Gelderland of Noord-Brabant ‘voelt’ logischer…

Het ‘kadastraal’ middelpunt van Nederland, Amersfoort

Naam: Het ‘kadastraal middelpunt van Nederland’. Te herkennen aan: Een metalen strip en een markering in de vloer van de toren. Locatie: De Onze Lieve Vrouwetoren in Amersfoort. Idee: Toen van satellieten nog geen sprake was, gebruikten landmeters driehoeksmetingen voor hun plaatsbepaling. Hoge en markante gebouwen waren daarbij belangrijke oriëntatiepunten. De ruim 98 meter hoge toren in het centrum van Amersfoort, de ”Lange Jan”, gold als het nulpunt, het kadastraal middelpunt of van Nederland. Probleem: Ook dit verhaal is door de tijd ingehaald. De toren was inderdaad het kadastraal nulpunt (coördinaat 0,0) van het rijksdriehoeksstelsel, maar in 1960 is het nulpunt door het Kadaster verplaats naar een fictief punt in Frankrijk, op een akker 1 kilometer ten oosten van La Celle-Saint-Cyr.

Het middelpunt van Nederland, Eembrugge

Naam: Het middelpunt van de omgeschreven cirkel van Nederland. Te herkennen aan: Niets. Locatie: Een weiland een halve kilometer ten noordoosten van Eembrugge in de gemeente Baarn. Idee: Onbekend. Al worden er vaker cirkels om gebieden getrokken om het midden te bepalen. In dit geval trekken we een zuivere cirkel ronden de grens vans ons land die de uiterste punten raakt. Het middelpunt van die omgeschreven cirkel ligt bij Eembrugge. Probleem: Geen.

Zoveel mensen, zoveel middelpunten

Oké, nu hebben we nog lang niet alle middelpunten gehad! Er zijn nog véél meer middelpunten te bedenken. Op de website van ene ‘Pieter’ vond ik bijvoorbeeld een al iets uitgebreider lijstje met 9 middelpunten, die hij allemaal bezocht. Zo ging hij op de fiets naar Zeewolde (zwaartepunt inclusief water), een tweede keer naar Soest (definitie van het Ministerie van Defensie) en een tweede keer naar Putten (gemiddelde van de andere 8 middelpunten). Maar ook Pieters overzicht is verre van compleet! Dan had hij namelijk de waterfiets moeten pakken. Als we de Nederlandse eilanden in het Caribisch gebied meetellen, ligt het middelpunt namelijk in de Atlantische Oceaan. Mocht u nog een vakantiebestemming zoeken…

Iemand zin in een nieuw middelpunt?! – Een paar tips

Heb je ook zo’n zin in een nieuw middelpunt?! Ik ook wel eigenlijk. Ik heb helaas niet de wiskundeknobbel die nodig is om ‘m te berekenen. Voor wie zin heeft een paar ideeën:

1. Het zwaartepunt van Nederland inclusief het Caribisch gebied is nog niet berekend. Mag je zelf kiezen of je het met of zonder water berekend.
2. Middelpunten als je een cirkel of rechthoek rondom Nederland trekt zijn er al. Denk eens aan een andere vorm! De regelmatige achthoek bijvoorbeeld, of de driehoek. Ook cirkels of rechthoeken inclusief Caribisch Nederland zijn nog vrij.
3. Wijs gewoon een plaats aan! De meeste middelpunten kloppen niet eens als je het narekent met de logica van de bedenkers. Dus laten we zeggen… Dronten!

Succes met rekenen!